Programma 0 | Zeewolde bestuurt

Het programma omvat de gemeentelijke dienstverlening, de kosten van de bestuursorganen (gemeenteraad, commissies en burgemeester en wethouders) en de ondersteuning daarvan.

Het programma omvat de zorg voor een in meerjarenperspectief sluitende begroting.

Als bestuur en organisatie van Zeewolde werken we vraaggericht, slagvaardig, oplossingsgericht en efficiënt. Inwoners worden zo vroeg mogelijk betrokken bij de voorbereiding van belangrijke beslissingen. We zijn terughoudend met gemeentelijke regelgeving. Dienstverlening wordt voor burgers en bedrijven zo dichtbij mogelijk georganiseerd.

We voeren een degelijk financieel beleid gericht op een structureel sluitende begroting. Het streven blijft, de lasten voor inwoners en bedrijven zo laag mogelijk te houden, passend bij het gewenste voorzieningenniveau. Voor eventuele noodzakelijke ombuigingen gelden de daarvoor door de raad gestelde kaders.

Voor de uitvoering van het beleid zijn de volgende bestuurlijke kaders van belang:

40.    Opstellen beleidskader en toetsingskader Participatie (2024) en experimenteren met inwonersbetrokkenheid (2023 e.v.);
41.    Wijkwethouders;
43.    Programma dienstverlening EHZM;
44.    Project Begrijpend schrijven;
47.    Uitwerking Besturingsfilosofie;
48.    Doorontwikkeling Organisatie Zeewolde: Opgavegericht werken, opvolging MTO en het Cultuurtraject;
49.    Optimaliseren samenwerking EHZM;
50.    Project AZC;
51.    Project opvang Oekraïners;
52.    Project Huisvesting statushouders.

Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen.

Dit programma heeft een voordelig saldo van € 20.065.000,- ten opzichte van de begroting 2025 (na wijzigingen). Onderstaand wordt een toelichting gegeven op de taakvelden waarvan de begroting 2026 meer dan € 50.000,- afwijkt van het begrotingssaldo 2025 na wijziging.

TV01 Bestuur (€ 144.000,- nadelig)
Het verschil op dit taakveld wordt veroorzaakt door de onderstaande onderdelen:

• De vergoedingen voor de gemeenteraad zijn geactualiseerd. Dit resulteert in een nadelig effect van € 49.000,-;
• In 2026 vinden er verkiezingen voor de gemeenteraad plaats. Binnen de budgetten van de Griffie is in 2026 een nieuw budget geraamd van € 40.000,- voor de politieke ondersteuning bij de verkiezingen en de collegevorming. Daarnaast is een extra bedrag van € 10.000,- geraamd voor de aanschaf en vervanging van tablets en overige ICT middelen voor de nieuwe raad. Dit resulteert in een nadelig effect van € 50.000,-;
• In de begroting 2025 is een bedrag van € 12.000,- beschikbaar voor de Motiemarkt: € 10.000,- voor de realisatie van een initiatief uit een eerdere Motiemarkt (het zogenoemde smartbankje) en € 2.000,- voor de organisatie van de Motiemarkt 2025. In 2026 is vervolgens € 48.000,- beschikbaar voor de realisatie van nieuwe initiatieven. Dit resulteert in een nadelig effect van € 36.000,-;
• De salarislasten van het college zijn geactualiseerd (vooral CAO aanpassingen). Dit resulteert in een nadelig effect van € 41.000,-;
• Op dit taakveld komen er nog overige verschillen voor van € 32.000,- voordelig.

TV03 Beheer overige gebouwen en gronden (€ 622.000,- voordelig)
De volledige dekking voor de onderhoudskosten vanuit de voorziening gemeentelijke gebouwen (conform MJOP) werd tot en met het jaar 2025 op taakveld 0.4 Overhead geboekt. Vanaf de begroting 2026-2029 wordt de dekking gesplitst op de taakvelden waar ook de kosten landen. Hierdoor veroorzaakt dit vanaf de begroting 2026-2029 geen resultaat meer op de taakvelden 0.3 Beheer overige gebouwen en gronden, 0.4 Overhead en 2.2 Parkeren.  In vergelijking met het jaar 2025 betekent dit op taakveld 0.3 Beheer overige gebouwen en gronden een voordeel van € 505.100,-. De kosten voor groot onderhoud aan gemeentelijke gebouwen (welke gedekt worden uit de voorziening gemeentelijke gebouwen) zijn bijgesteld van € 564.000,- naar € 505.100,-. Dit resulteert in een voordelig effect van € 59.000,-. Daarnaast staat er in  2025 eenmalig een bedrag geraamd voor noodzakelijk onderhoud aan het verenigingsgebouw van de Scouting. In de begroting van 2026 is dit bedrag niet meer beschikbaar. Dit resulteert in een voordelig effect € 60.000,-.

Op dit taakveld komen er nog overige verschillen voor van € 2.100,- nadelig.

TV04 Overhead (€ 1.266.000,- nadelig)
Het verschil op dit taakveld wordt veroorzaakt door de onderstaande onderdelen:

• De volledige dekking voor de onderhoudskosten vanuit de voorziening gemeentelijke gebouwen (conform MJOP) werd tot en met het jaar 2025 op taakveld 0.4 Overhead geboekt. Vanaf de begroting 2026-2029 wordt de dekking gesplitst op de taakvelden waar ook de kosten landen. Hierdoor veroorzaakt dit vanaf de begroting 2026-2029 geen resultaat meer op de taakvelden 0.3 Beheer overige gebouwen en gronden, 0.4 Overhead en 2.2 Parkeren. In vergelijking met het jaar 2025 betekent dit op taakveld 0.4 Overhead een nadeel van € 527.900,-. De kosten voor groot onderhoud aan het gemeentehuis (welke gedekt worden uit de voorziening gemeentelijke gebouwen) zijn bijgesteld van € 11.600,- naar € 64.900,-. Dit resulteert in een nadelig effect van € 53.300,-;
  
• Bij team Maatschappelijke Ontwikkeling en Ondersteuning is het budget voor inhuur en advies naar beneden bijgesteld door het wegvallen van onder andere overgehevelde middelen uit de jaarrekening 2024. Dit resulteert in een (incidenteel) voordelig effect van € 248.000,-;
• De salariskosten van het personeel van Zeewolde zijn gestegen  met € 536.000,- in verband met een nieuwe CAO. Dit bedrag wordt volledig gedekt uit een stelpost onder taakveld 0.8 Overige baten en lasten;
• Het nadeel op de salarisdoorbelasting van € 377.000,- wordt veroorzaakt door een lagere doorbelasting van interne apparaatskosten. In 2026 worden er, in vergelijking met 2025, minder uren aan dit taakveld besteed. Per saldo heeft dit een neutraal effect op de begroting door de koppeling met diverse taakvelden;
• Bij team Sport, Recreatie, Cultuur en Evenement is het budget voor uitgekeerde subsidies van het Rijk komen te vervallen in 2026, omdat de huidige regeling van SPUK Stimulering Sport loopt tot en met 2025. Dit resulteert in een nadelig effect van € 50.000,-;
• Op de begroting van inhuur ten behoeve van asielzoekers is de begroting bij teams Maatschappelijke Ondersteuning en Ontwikkeling en Publiekscentrum naar beneden bijgesteld vanwege het wegvallen van overgehevelde middelen uit jaarrekening 2024. Dit resulteert in een voordelig effect van € 88.000,-;
• Voor de uitvoering van het collegeprogramma 2022-2026 zijn in 2025 incidentele budgetten beschikbaar die in 2026 niet zijn begroot. Dit resulteert in een voordelig effect van € 105.000,-;
• In de Jaarstukken 2024 is voor de gebiedsagenda EHPZ (Ermelo Harderwijk, Putten Zeewolde) een incidenteel bedrag van € 73.000,- overgeheveld van 2024 naar 2025. In 2026 en verder is dit bedrag niet beschikbaar. Verder zijn bij de Voorjaarsnota 2025 extra middelen beschikbaar gesteld voor de gebiedsagenda EHPZ: € 12.000,-.  in 2025 en voor 2026 tot en met 2028 is dit bedrag jaarlijks verhoogd met € 43.000,- naar € 55.000,-. Dit resulteert in een voordelig effect van € 30.000,- (€ 73.000,- voordelig en € 43.000,- nadelig);
• Voor de uitvoering van het Programma Dienstverlening is in 2025 een incidenteel budget van € 50.000,- beschikbaar gesteld die in 2026 niet is begroot. Dit bedrag is overgeheveld van 2024 naar 2025, bedoeld voor het opleiden van personeel van Zeewolde. Volgens een collegebesluit uit 2022 dient (het restant van) dit bedrag jaarlijks meegenomen te worden naar het volgende begrotingsjaar, zodat uiteindelijk het volledige bedrag ten goede komt aan opleiding en training. In de begroting 2026 resulteert dit vooralsnog in een voordelig effect van € 50.000,-;
• De bijdrage bedrijfsvoeringskosten aan Meerinzicht is bijgesteld op basis van de vastgestelde Programmabegroting 2026-2029 van Meerinzicht. De grootste aanpassing betreft de verwerking van de nieuwe CAO. Dit resulteert in een nadelig effect van € 360.000,-;
• Binnen de EHZM samenwerking wordt jaarlijks een trainee programma verzorgd. Zeewolde draagt hier jaarlijks maximaal € 130.000,- aan bij, wat gelijk staat aan 2 trainees. In de begroting 2025 is hiervoor nog een bedrag van € 81.000,- beschikbaar. Dit resulteert in een nadelig effect van € 49.000,-;
• Door een interne verschuiving van de bedrijfsvoeringslasten MIZ naar programma 6 Sociaal Domein is de doorbelasting naar taakveld 0.4 overhead komen te vervallen. Dit resulteert in een voordelig effect van € 209.000,-; 
• Op dit taakveld komen er nog overige verschillen voor van € 43.000,- nadelig.

Daarnaast is de volgende maatregel vanuit de ombuigingen verwerkt in deze meerjarenbegroting, zie ook de paragraaf Ombuigingen:

• Vanaf het jaar 2027 is voor een bedrag van € 90.000,- aan vacatureruimte geschrapt.

TV05 Treasury (€ 236.000,- nadelig)
De gemeente is verplicht om overtollige liquiditeiten in de Schatkist van het Rijk onder te brengen. Het saldo van Zeewolde is sterk afhankelijk van grondverkopen en investeringen die gedaan worden. Over het saldo in de Schatkist ontvangt Zeewolde rente. Op basis van de meest recente liquiditeitsprognose is de verwachting dat de rente-inkomsten in 2026 aanzienlijk zullen afnemen ten opzichte van 2025, dit resulteert in een nadelig effect van  € 251.000,-. In de jaren na 2026 zal het saldo op de Schatkist afnemen door verwachte investeringen. Ook is de verwachting dat het rentepercentage verder zal dalen, waardoor ook de rente-inkomsten zullen afnemen in de toekomst. Daarnaast is in het ombuigingstraject, waarover de gemeenteraad in april 2025 een besluit heeft genomen, een ombuigingsvoorstel opgenomen om de opbrengst van de dividenduitkering te verhogen. Dit voorstel is verwerkt in de begroting 2026-2029 en resulteert in een voordelig effect van € 25.000,-. Zie verder in de paragraaf Ombuigingen

Op dit taakveld komen er nog overige verschillen voor van € 10.000,- nadelig.

TV061 OZB Woningen (€ 574.000,- voordelig)
Voor de begroting 2026 is rekening gehouden met inflatie en waardeontwikkelingen van de belaste objecten zoals aangegeven in de paragraaf Lokale Heffingen. Daarnaast is er rekening gehouden met de areaaltoename zoals deze is opgenomen in de Voorjaarsnota 2025. Dit resulteert in een structureel voordelig effect van € 574.000,-. Daarnaast is in het ombuigingstraject, waarover de gemeenteraad in april 2025 een besluit heeft genomen, was een ombuigingsvoorstel opgenomen om de opbrengst van OZB woningen en niet-woningen in totaal met € 680.000,- te verhogen.  Er is voor 2026 een beduidend hogere opbrengst geraamd en hiermee is het ombuigingsvoorstel concreet ingevuld en geraamd op deze taakvelden.

TV062 OZB Niet-woningen (€ 191.000,- voordelig)
Voor de begroting 2026 is rekening gehouden met inflatie en waardeontwikkelingen van de belaste objecten zoals aangegeven in de paragraaf Lokale Heffingen. Daarnaast is er rekening gehouden met de areaaltoename zoals deze is opgenomen in de Voorjaarsnota 2025. Dit resulteert in een structureel voordelig effect van € 191.000,-. Daarnaast is in het ombuigingstraject, waarover de gemeenteraad in april 2025 een besluit heeft genomen, was een ombuigingsvoorstel opgenomen om de opbrengst van OZB woningen en niet-woningen in totaal met € 680.000,- te verhogen.  Er is voor 2026 een beduidend hogere opbrengst geraamd en hiermee is het ombuigingsvoorstel concreet ingevuld en geraamd op deze taakvelden.

TV07 Algemene uitkering en overige uitkeringen Gemeentefonds (€ 3.172.000,- voordelig)
De raming van de Algemene uitkering voor het jaar 2026 is gebaseerd op de Meicirculaire 2025. In juni 2025 heeft de gemeenteraad over de uitkomsten van de Meicirculaire 2025 een raadsinformatiebrief ontvangen. De raming van de (bijgestelde) begroting 2025 is gebaseerd op de Decembercirculaire 2024. In vergelijking met de bijgestelde begroting 2025 groeit de Algemene uitkering in 2026 met € 3.172.000,-. Dit betekent nog niet dat het Rijk de tekorten volledig en voor alle jaren gecompenseerd heeft. De VNG blijft zich onverminderd inzetten voor een passende vergoeding voor de (medebewinds)taken die gemeenten uitvoeren.

In het ombuigingstraject, waarover de gemeenteraad in april 2025 een besluit heeft genomen, was een ombuigingsvoorstel opgenomen om de opbrengst van Algemene uitkering met € 500.000,- te verhogen. Bij de Meicirculaire 2025 is extra scherpte in de berekening aangebracht. Er is voor 2026 een beduidend hogere opbrengst geraamd en hiermee is het ombuigingsvoorstel concreet ingevuld en geraamd op dit taakveld.

TV08 Overige baten en lasten (€ 690.000,- voordelig)
Het verschil op dit taakveld wordt veroorzaakt door de onderstaande onderdelen:

• Op de stelpost Externe advieskosten was tot en met de begroting 2025 een jaarlijks bedrag van € 25.000,- beschikbaar. Als ombuigingsmaatregel is deze stelpost vanaf 2026 structureel geschrapt. Dit resulteert in een structureel voordelig effect van € 25.000,-. Zie verder in de paragraaf Ombuigingen;
• Op de stelpost Onvoorzien (structureel) is in de bijgestelde begroting 2025 nog € 165.000,- beschikbaar. Als ombuigingsmaatregel is deze stelpost vanaf 2026 geschrapt. Dit resulteert in een voordelig effect van € 165.000,-. Ook in de jaren vanaf 2027 leidt deze ombuiging tot een structureel voordeel in de begroting, oplopend naar € 272.000,- in 2029. Zie verder de in paragraaf Ombuigingen;
• De stelpost Autonome ontwikkelingen (externe kosten) is geactualiseerd en op het gebruikelijke niveau van € 150.000,- gebracht. Dit resulteert in een nadelig effect van € 87.000,-;
• De stelpost Onvoorzien (incidenteel) is geactualiseerd en op het vereiste niveau gebracht. Dit resulteert in een nadelig effect van € 63.000,-;
• De stelpost Autonome ontwikkelingen (personeel) is geactualiseerd en op het vereiste niveau gebracht. Dit resulteert in een nadelig effect van € 50.000,-;
• Op de stelpost Loonmutaties wordt het verwacht bedrag aan loonstijgingen van het personeel van Zeewolde geraamd. In de begroting 2025 is hiervoor nog een bedrag beschikbaar van € 592.000,-. Bij de 3e kwartaalrapportage 2025 wordt dit bedrag voor de jaarschijf 2025 ingezet. Bij de salarislasten in de begroting 2026 is al rekening gehouden met de CAO stijging, zodat hiervoor geen bedrag op de stelpost gereserveerd hoeft te worden. Het bedrag wat in 2026 nog beschikbaar is (€ 116.000,-) is bestemd voor de CAO stijging van het college van B&W en de onregelmatigheidstoeslag en overwerkvergoeding van het personeel van Zeewolde. Dit resulteert in een voordelig effect van € 476.000,-;
• De gemeenteraad heeft bij de Voorjaarsnota 2025 een bedrag beschikbaar gesteld voor de doorontwikkeling van de samenwerking EHZM. Dit resulteert in een nadelig effect van € 221.000,-;
• De stelpost ten behoeve van de uitvoering van het collegeprogramma 2022-2026 is geactualiseerd, rekening houdend met de werkzaamheden die in 2026 nog uitgevoerd gaan worden. Op taakveld 0.8 treedt ten opzichte van 2025 een voordeel op van € 620.000,-. De dekking hiervan is afkomstig uit de Algemene reserve. Deze reserve is gekoppeld aan taakveld 0.10 Mutaties reserves. Per saldo heeft dit een budgettair neutraal effect;
• De stelpost Inflatie belastingtarieven is geactualiseerd, rekening houdend met het aantal belastingobjecten en de waardeontwikkeling. Dit resulteert in een voordelig effect van € 103.000,-;
• Gemeenten kunnen in de ramingen in hun begroting rekening houden met de ruimte onder het plafond van het BTW compensatiefonds (BCF). Dit bedrag wordt als een opbrengst in de begroting geraamd. Omdat de hoogte van deze ruimte jaarlijks verschilt, zijn in het verleden afspraken gemaakt tussen de gezamenlijke toezichthouders en BZK over wat een reële hoogte van deze ruimte is. Afgesproken is dat de laatst gerealiseerde ruimte onder het BCF-plafond de maximaal toegestane ruimte is die gemeenten mogen ramen in hun begroting. Op basis van de Meicirculaire 2025 moet de opbrengst van € 630.000,- naar beneden worden bijgesteld naar € 385.000,-. Dit resulteert in een nadelig effect van € 245.000,-;
• Op dit taakveld komen er nog overige verschillen voor van € 33.000,- nadelig.

Daarnaast is de volgende maatregel vanuit de ombuigingen verwerkt in deze meerjarenbegroting, zie ook de paragraaf Ombuigingen:

• De stelpost Autonome ontwikkelingen (externe kosten) is vanaf 2027 niet meer cumulatief geraamd, maar als een jaarlijks vast bedrag van € 150.000,-. In 2027 leidt deze ombuiging tot een voordeel in de begroting van € 150.000,-. In 2028 is dit een voordeel van € 300.000,- en in 2029 een voordeel van € 450.000,-;
• De stelpost Loon-/prijsmutaties gesubsidieerde instellingen is vanaf 2028 niet meer cumulatief geraamd, maar als een jaarlijks gelijk bedrag (het eerste begrotingsjaar kan in hoogte fluctueren, afhankelijk van het aantal en de hoogte van de subsidies). In 2028 leidt deze ombuiging tot een voordeel in de begroting van € 125.000,-. In 2029 is dit een voordeel van € 255.000,-.

TV09 Vennootschapsbelastingen (VpB) (€ 1.348.000,- nadelig)
De te betalen vennootschapsbelasting heeft nagenoeg volledig betrekking op de grondexploitaties. Binnen de grondexploitaties wordt in 2026 een hoger bedrag aan te betalen vennootschapsbelasting verwacht dan in 2025. De dekking van de vennootschapsbelasting is afkomstig uit de bestemmingsreserve Bedrijfsrisico grondbedrijf. Per saldo heeft dit een budgettair neutraal effect.