Financiële jaarrekening

In onderstaande tabel wordt een totaaloverzicht gegeven van de algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien voor 2024.

Ingevolge het bepaalde in artikel 27, lid b van het Besluit Begroting en Verantwoording moet het overzicht van baten en lasten tenminste een overzicht bevatten van de gerealiseerde kosten van Overhead.

Ingevolge het bepaalde in artikel 27, lid b van het Besluit Begroting en Verantwoording moet het overzicht van baten en lasten tenminste een overzicht bevatten van de gerealiseerde kosten van de Vennootschapsbelasting.

Inleiding
De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft.

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening
De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden.
De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Dividendopbrengsten van deelnemingen worden als bate genomen op het moment waarop het dividend betaalbaar wordt gesteld.

De inkomsten Algemene uitkering in een bepaald boekjaar worden bepaald aan de hand van de laatste betaalspecificatie met betrekking tot dat boekjaar. In deze betaalspecificatie is, indien van toepassing, de Decembercirculaire verwerkt.
Met betrekking tot de eigen bijdragen die het CAK int en aan de gemeenten afdraagt geldt op basis van de Kadernota rechtmatigheid 2022 van de commissie BBV het volgende. Gemeenten kunnen op basis van de overzichten van het CAK wel de aantallen personen, soort en omvang van de zorgverlening beoordelen met de eigen WMO-administratie. Probleempunt is dat door het ontbreken van inkomensgegevens op deze overzichten de informatie over de eigen bijdrage ontoereikend is om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. Door de systematiek te kiezen van het vaststellen van de eigen bijdragen door het CAK, heeft de wetgever in feite bepaald, dat de verantwoordelijkheid voor de juistheid en volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent dat door de gemeenten geen zekerheden over omvang en hoogte van de eigen bijdragen kunnen worden verkregen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau, zoals hiervoor is toegelicht. De gemeente zal deze onzekerheid in de jaarstukken moeten noemen, ook al ligt de oorzaak niet bij de gemeente.
Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume, worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling plaatsvindt. Daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals ziektekostenpremie ten behoeve van gepensioneerden en overlopende verlofaanspraken.

Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is dezelfde als die van de meerjarenraming, te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige) schokeffecten (bijvoorbeeld door reorganisaties) dient wel een verplichting opgenomen te worden.

Activa

Vaste activa
Immateriële vaste activa
De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- c.q. vervaardigingsprijs verminderd met de afschrijvingen en waardeverminderingen die naar verwachting duurzaam zijn. Eventuele van derden verkregen specifieke investeringsbijdragen worden in mindering gebracht op het geactiveerde bedrag (artikel 62 lid 2, BBV). Hierbij wordt de verkregen bijdrage als bate verantwoord.

Kosten van onderzoek en ontwikkeling van een bepaald actief
De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden in 5 jaar afgeschreven. De afschrijving van de geactiveerde kosten van onderzoek en ontwikkeling vangt aan bij ingebruikneming van het gerelateerde materiële vaste actief.

Bijdragen aan activa in eigendom van derden
Bijdragen aan activa van derden worden gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdragen, verminderd met afschrijvingen. De verleende bijdragen worden afgeschreven in de periode waarin het betrokken actief van derden op basis van de door de gemeente gestelde voorwaarden moet bijdragen aan de publieke taak.

Materiele vaste activa
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de vervaardigings- of verkrijgingsprijs, verminderd met de berekende afschrijvingen en eventuele bijdragen van derden. Het nettobedrag wordt door middel van afschrijvingen ten laste van de exploitatie gebracht. De gemeente past het systeem van lineaire afschrijving toe. Bij dit systeem zijn de periodieke afschrijvingsbedragen jaarlijks gelijk en gebaseerd op de technische en/of economische levensduur van de activa.
Vanuit de Nota Waarderen, Activeren en Afschrijven van Vaste Activa 2024 is door de raad op 28 maart  2024 vastgesteld om in de gemeente Zeewolde de volgende standaard restwaarden als uitgangspunt te hanteren:

Bij het vaststellen van de Nota Waarderen, Activeren en Afschrijven van Vaste Activa 2024 (28 maart 2024), met de bijbehorende aanpassing van de beheersverordening, is als kader aangegeven uit te gaan van de hierna opgenomen tabel met afschrijvingstermijnen.

*25 jaar, of periode aan laten sluiten bij resterende afschrijvingsperiode van het hoofdgebouw.

Wanneer er wordt geïnvesteerd in een bestaand actief wordt er op de nieuwe investering afgeschreven conform bovengenoemde termijnen met een maximum van de resterende afschrijvingstermijn van het hoofdactief.
Infrastructurele werken in de openbare ruimte, zoals wegen, pleinen, bruggen, viaducten en parken (maatschappelijk nut) inclusief de ondergrond worden geactiveerd en afgeschreven. In het raadsvoorstel en raadsbesluit om te investeren in infrastructurele werken van maatschappelijk nut wordt de dekking c.q. de afschrijvingstermijn aangegeven.

Alle reeds geactiveerde activa voor 2024 worden afgeschreven volgens de oude nota(s) waarderen, activeren en afschrijven. De volgende wijzigingen in afschrijftermijn ten opzichte van de oude nota zijn:
- De vervanging wegen van 40 jaar naar 45 jaar.
- Vrachtauto's van 8 jaar naar 10 jaar.
- Technische installaties bedrijfsgebouwen van 10 jaar naar 15 jaar.
- Aanleg / uitbreiding Begraafplaats van 25 jaar naar 40 jaar.
- Ondergrondse containers van 10 en 20 jaar, samengevoegd naar 15 jaar.

In erfpacht uitgegeven gronden
Voor in erfpacht uitgegeven gronden geldt de uitgifteprijs van eerste uitgifte als verkrijgingsprijs. Gronden in eeuwigdurende erfpacht worden gewaardeerd tegen registratiewaarde. Eventuele afkoopsommen voor voortdurende contracten zijn verwerkt onder de langlopende schulden en vervallen naar rato van afkoopperiode vrij ten gunste van het resultaat.

Financiële vaste activa
Voor de financiële vaste activa geldt een waardering tegen nominale waarden (leningen), verminderd met ontvangen aflossingen dan wel de verkrijgingsprijs, verminderd met eventuele bijdragen uit reserves (deelnemingen).

Vlottende activa
Voorraden
De overige grond- en hulpstoffen (magazijnvoorraden) worden gewaardeerd tegen standaard verrekenprijzen die zijn gebaseerd op de gemiddeld betaalde inkoopprijs. Verschillen tussen de standaard verrekenprijs en betaalde inkoopprijs worden als resultaat verantwoord. Incourante voorraden worden afgewaardeerd naar marktwaarde.
De als onderhanden werken opgenomen bouwgronden in exploitatie zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs dan wel de lagere marktwaarde. De vervaardigingsprijs omvat de kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend (zoals grondaankopen en kosten van bouw- en woningrijp maken) alsmede de rentekosten berekend zoals voorgeschreven in het BBV en de administratie- en beheerkosten.
Gerede producten worden gewaardeerd tegen de kostprijs of tegen de marktwaarde indien de marktwaarde lager is dan de kostprijs. Dat laatste doet zich vooral voor indien voorraden incourant worden. De kostprijs bestaat uit de verrekenprijzen van grond- en hulpstoffen en de loon- en machinekosten die aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend.

Voor winstneming geldt de Percentage of completion methode: voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie wel op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Indien aan de volgende voorwaarden is voldaan, bestaat er voldoende zekerheid om winst te kunnen nemen:
1. Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat.
2. De grond (of het deelperceel) moet zijn verkocht.
3. De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Vorderingen en overlopende activa
De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid is een voorziening in mindering gebracht. De voorziening wordt statisch bepaald op basis van de geschatte inningskansen.
De liquide middelen en overige vlottende activa zijn opgenomen tegen de nominale waarde.

PASSIVA

Eigen vermogen
Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en de bestemmingsreserves. Onttrekkingen en toevoegingen vinden plaats op basis van daartoe strekkende raadsbesluiten. Eén en ander binnen de vastgestelde kaders in de Nota reserves en voorzieningen 2022.

Voorzieningen
Voorzieningen worden gewaardeerd op het nominale bedrag van de betrokken verplichting c.q. het voorzienbare verlies. De pensioenverplichting ten behoeve van de wethouders is echter tegen de contante waarde van de (reeds opgebouwde) toekomstige uitkeringsverplichtingen gewaardeerd. De onderhoudsegalisatievoorzieningen stoelen op een meerjarenraming van het uit te voeren groot onderhoud aan (een deel van) de gemeentelijke kapitaalgoederen, waarin rekening is gehouden met de kwaliteitseisen die ter zake geformuleerd zijn. In de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen die is opgenomen in het jaarverslag is het beleid ter zake nader uiteengezet.

Overige passiva
Langlopende verplichtingen en overige vlottende passiva, waaronder opgenomen leningen, zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Borg- en Garantstellingen
Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten telling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. Overigens is in de toelichting op de balans nadere informatie opgenomen.

Algemene grondslagen voor de Rechtmatigheidsverantwoording
De in de jaarrekening opgenomen rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld op basis van de kaders zoals besloten in de Financiële verordening en op basis van de Kadernota Rechtmatigheid. Dit betekent dat:

• De rechtmatigheidsverantwoording toeziet op de financiële rechtmatigheid van baten, lasten, balansmutaties, alsmede de baten en lasten inzake de specifieke uitkeringen op grond van art. 17 Financiële-verhoudingswet;
• De financiële rechtmatigheid waaronder het voorwaardencriterium, het begrotingscriterium en het misbruik- en oneigenlijk gebruik criterium omvat:
  • Voor het voorwaardencriterium bestaat de norm uit het normenkader zoals op 19  december 2024 door de raad is vastgesteld.
  • Voor het begrotingscriterium geldt dat alle overschrijdingen van lasten en investeringskredieten onrechtmatig zijn, waarbij voor een aantal scenario’s in de financiële verordening 2023 is beschreven wanneer deze overschrijdingen acceptabel zijn. Voor over- en onderschrijdingen van baten, onderschrijdingen van lasten en onderschrijdingen van investeringskredieten geldt dat deze als onrechtmatig zijn aangemerkt indien ze niet tijdig aan de raad zijn gemeld.
  • Ten aanzien van het M&O criterium is de Nota M&O beleid van onze organisatie leidend bij het voorkomen en opsporen van misbruik- en oneigenlijk gebruik. Omdat alleen bij misbruik sprake is van een onrechtmatigheid, zijn eventuele gevallen van misbruik (mits cumulatief met andere fouten of onduidelijkheden boven de verantwoordingsgrens) opgenomen in de rechtmatigheidsverantwoording.
• De rechtmatigheidsverantwoording is opgesteld binnen de kaders van de Kadernota Rechtmatigheid 2024 van de Commissie BBV alsmede onze eigen financiële verordening 2023.  Dit betekent dat:
  • Een verantwoordingsgrens van 3 % is gehanteerd waarboven cumulatieve fouten en onduidelijkheden in de rechtmatigheidsverantwoording worden opgenomen;
  • Een rapporteringstolerantie van € 50.000,- is gehanteerd waarboven fouten en onduidelijkheden in de paragraaf Bedrijfsvoering worden opgenomen.

Het verloop van de immateriële vaste activa in 2024 is als volgt:

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen:

De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorieën:

De balanspost Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie betreft de grondexploitaties van de gemeente Zeewolde. In een grondexploitatieberekening (grex) worden de kosten en opbrengsten nominaal geraamd (vast prijspeil) en vervolgens over de resterende looptijd gefaseerd. Doordat fasering nagenoeg altijd over meerdere jaren gaat, heeft een grex te maken met factoren als rente en inflatie. Rekenparameters geven deze factoren weer.

In de vigerende grexen worden de volgende parameters gehanteerd:
Kostenparameter                                                                     3 %
Opbrengstenparameter woningbouwgebieden    3 %
Opbrengstenparameter bedrijventerreinen           2 %
Renteparameter*                                                                     0 %
* Voor de grondverwerving van Trekkersveld IV is een lening aangetrokken met een rentepercentage van -0,4 %. De bijbehorende renteopbrengst wordt als projectfinanciering binnen de grex Trekkersveld IV verwerkt.

Het verloop van de bouwgronden in exploitatie is als volgt:

*1: De balanswaarde betreft de boekwaarde op deze datum verminderd met de opgenomen voorziening. Het saldo van de voorziening grondexploitatie betrof per 31-12-2023 € 410.000,-. Daarmee is de feitelijke boekwaarde op deze datum € 40.285.000,-.
Het saldo van de voorziening grondexploitatie betrof per 31-12-2024 € 457.000,-. Daarmee is de feitelijke boekwaarde op deze datum € 43.345.000,-.

Het saldo van de liquide middelen is als volgt opgebouwd:

Het saldo van de overlopende activa is als volgt opgebouwd:

Voor de toelichting op de reserves verwijzen we u naar de bijlagen. Hierin is per reserve het doel en de voeding beschreven.

Het in de balans opgenomen eigen vermogen bestaat uit de volgende posten:

Voor de toelichting op de voorzieningen verwijzen we u naar de bijlage Toelichting reserves en voorzieningen. Hierin is per voorziening het doel en de voeding beschreven.

De in de balans opgenomen voorzieningen bestaan uit de volgende posten:

In onderstaand overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden over het jaar 2024:

Onder de vlottende passiva zijn opgenomen:

De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden:

De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt:

Aan natuurlijke en rechtspersonen verstrekte borgstellingen of garantstellingen

Voor zover leningen door de gemeente gewaarborgd zijn, is buiten de balanstelling het totaalbedrag van de geborgde schuldrestanten per einde boekjaar opgenomen. De garantstellingen en borgstellingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: